حکومت و قدرت از دیدگاه زهد و پرهیز

زهد و کناره‌گیری از دنیا، از جمله مضامین موجود در متون ادب فارسی است.  فرهنگی که پیشگامان و پیروان خود را به صفت آزادگی متّصف ساخته است و مصداق بارز آن، دوری از مصاحبت و همنشینی با صاحبان قدرت است.  از آن جا که زهد، بیشتر جنبه‌ی دینی و روحانی دارد ، در این گفتار ، به طبقات دیگری از جمله حکما، خردمندان و قناعت پیشگان نیز اشاره کرده ایم تا روشن شود که اجتناب کنندگان از قدرت، تنها زهّاد نیستند و تنها انگیزه‌ی پرهیز هم ، توجه صِرف به امور اُخروی نیست. آنچه در این مقاله به آن پرداخته شده، اندیشه‌های زاهدانه و تاثیر آن در کناره‌گیری از دنیا و قدرت‌های مادی است.  همچنین با نگاهی تازه، زهد را زیر ذره بینِ نقد قرار داده‌ایم تا نشان دهیم تمامی کسانی که در زمره‌ی این گروه به شمار می آیند، الزاماً قدسی مآب نیستند، هرچند که شاهد مدّعای ما دراین مجال، تنها متون نظم و نثرفارسی است که البته می‌تواند بازتابی از حقایق روزگار باشد.